Koyun sürüsünü hiç izlediniz mi bilmem? Önde eşek, arkasında eğer sürüde keçi varsa keçi, yoksa eşeğin arkasından giden koyunlar, sürünün çevresinde sürüyü kontrol eden çoban köpekleri. Peki çoban nerede? Ya sürünün en arkasında, ya da uzağında. Söğüt gölgesinde istirahatte. Nasıl olsa eşek yol gösteriyor, köpek ise koruyor. Biraz hava sıcaksa kafasını önündeki koyunun kuyruğunun altına sokan, nereye gittiğini bilmeyen sürü.

En ufak bir seste panikleyen, irkilen, etrafa kaçışan sürünün davranışına baktığınızda ‘’Koyun sürüsü’’ gözlerinizin önüne gelir. Sürü ile özdeşmiş çoban, köpek, eşek ile birlikte birde kaval vardır. Kamıştan yapılan, boş kamışın belirli mesafelerle delindiği, bir tarafı kapalı, diğer tarafı söğütten dil yapılmış kamış boru. Hava yağmurlu ve soğuksa kepeneğin altında kendini korumada hisseden çoban başlar kaval çalmaya. Birde davarlar su içerken yanık yanık öttürür kavalını. Yanık kaval sürüye nasıl etki eder dersiniz? Sürüyü uyuşturur.

Koyun sürüsü hep örnek gösterilir. Neden mi? Büyükbaş hayvanlarda sürü olarak dolaşabildikleri gibi, kendi başlarına çobansızda dolaşırlar. Çoban büyükbaş hayvana koyun sürüsüne hükmettiği kadar hükmedemez. Büyükbaş hayvan alır başını gider, akşama doğru nerede olursa olsun ahırının yolunu tutar. Evin cümle kapısına gelince başlar böörmeye ben geldim, kapıyı açın, sütümü sağın diye.  Yani büyükbaş hayvan küçükbaştan akıllıdır. Doğa böyle büyükbaşlar, küçükbaşlara hükmeder ve güder.

Birazda sürünün önünden giden karakaçandan bahsedelim. Bazen üzerinde semer bulunur, bazen bulunmaz ama çift gözlü heybe mutlaka sırtındadır. Heybenin içinde çobanın azığı bulunur. Yük taşıma yanında çok iyi bir yol mühendisidir eşek. Teknolojinin gelişmediği dönemlerde yapılan yollar eşeğin gittiği yerlerden geçirilirdi. Çünkü eşek eş değer çizgilere paralele yürür. Eğimli, tehlikeli yerlerden yürümez. Eşeğe hendek atlatmak zordur deyimi de buna dayanır.

Diyeceksiniz ki yol, sürü, eşek ne ilişkisi var. Eşek önden giderek sürünün arkasından gelmesini sağlar ve sürünün uçurumda yuvarlanmasını önler. Dedik ya çok iyi bir yol mühendisidir eşek.

Sürü dedik, eşek, dedik, çoban dedik. Ya köpekler. Adına karabaş diyelim, çoban köpeği diyelim, kangal diyelim. Görevi eşek, sürü ve çobanı dış tehlikelerden korurlar. Bazen sürünün içinde, etrafında yürürler. Bazen de sürüden uzaklaşıp keşfe çıkarlar. Herhangi bir tehlike var mı yok mu diye kontrol ederler. Sadık hayvanlardır, koruduğu ne olursa olsun, korumak için canını verir.

İnsan toplulukları ile sürü arasındaki farkları ve benzerliği de size bırakıyorum. Sürü olmayalım, sürülmeyelim. Düşünen, özgür insan olalım. Kişilikli ve tutarlı…..