Bilindiği üzere 2014 Mart ayında Türkiye bir mahalli seçim yaşayacak, bir önceki mahalli seçimlerin yapıldığı 2009 yılından 2014 mahalli seçimlerine 8 ay gibi bir sürenin kaldığı günümüze kadar geçen zamanda Türkiye hem ülke içinde hem çevremizdeki coğrafyada çok ciddi şeyler yaşadı. Bunları üç çarpıcı şeyle örnekler isek. K.Afrika ve Ortadoğu’da BOP çerçevesinde yaşanan hadiseler, Türkiye’de AKP-BDP-PKK-İmralı-Kandil-Erbil şer koalisyonu tarafından yürütülen “yıkım süreci “ ve Türkiye siyasi tarihinde belki bir ilk olan “Taksim Gezi Parkı” gösterileri.

2014 Mart ayında yapılacak seçimler her ne kadar mahalli seçim olmakla beraber ortam itibariyle bir genel seçim havasında geçecek gibi görünmektedir.

Biz bu yazımızda mahalli seçimleri kendi özellikleri içinde hem geçmiş son iki seçimdeki sonuçlar, hem de Türk seçmeninin mahalli seçimlerdeki seçmen davranışları yönünden irdelemeye çalışacağız.

Yazımızda aşağıda yer vereceğimiz tablo ile de TBMM’de grubu bulunan ve Türkiye’nin üçüncü partisi olan MHP ‘nin 2004 ve 2009 ‘da almış olduğu sonuçları dikkatlere sunarak 2014 seçimlerinde izlemesi gereken politika ile ilgili düşüncelerimizi ifade etmeye çalışacağız.

2004 ve 2009 Mahalli Seçimleri B.Şehir,Belediye Başkanlığı,Belediye Meclis Üyeliği ve İl Genel Meclisi Üyeliği Sonuçları: (*)

(*) Tablodaki veriler Yüksek Seçim Kurulu (YSK) resmi web sayfasından alınmıştır.

Yukarıdaki tabloda MHP ile ilgili seçim sonuçlarını değerlendirmeye tabi tutmadan önce Türkiye’de mahalli seçimlerdeki genel seçmen davranışlarını hatırlamakta fayda mülahaza ediyorum. Mahalli seçimlerde muhtarlık seçimlerini de dahil edecek olursak her seçmen sandık başına gittiğinde B.Şehir Belediye Başkanlığı, Belediye Başkanlığı, Belediye Meclis Üyeliği, İl genel Meclisi Üyeliği ve Muhtarlık seçimi olmak üzere beş ayrı oy kullanmaktadır. B.Şehir dışında olanlarda ise şehirlerde yaşayanlarda üç, köylerde yaşayanlarda ise iki oydur.

Mahalli seçimlerin sonuçları ile ilgili sandık bazında kullanılan oylar irdelendiğinde seçmenlerin oylarını tek bir partiye kullanmak yerine değişik nedenlerle farklı farklı partilere kullandıkları net olarak görünmektedir.Bu davranış modelinde Belediye Başkanın şahsı, geçmişte yaptıkları ya da yapmadıkları,belediye meclis üyeleri arasında eş dost arkadaş, hemşerilerin bulunması ya da bulunmaması gibi unsurlar etkili olmaktadır.

Seçmenler üyesi oldukları ve/veya sempati duydukları partiye ise “İl Genel Meclisi Üyeliği” seçimlerinde oy vermektedirler. Ayrıca İl Genel Meclisi Üyeliğine B.Şehirde oturan seçmen de,köy de oturan seçmen de oy kullanmaktadır.Bu nedenle mahalli seçimlerde bir partinin gerçek oy oranını gösteren sonuçlar “İl genel Meclisi Üyeliği “ seçimleridir.

Hem mahalli hem de Milletvekili seçimleri hatta referandumlarda ortaya çıkan bir seçmen davranışı da şudur. Aynı ailenin fertleri çok değişik partilere oy vermektedir. Eğer her eve bir küçük sandık konacak olursa en az 2-3 ayrı partiye oy verildiğinin görülmesi bizi şaşırtmamalıdır.

Mahalli seçimler ile ilgili olarak belirtmeye çalıştığım seçmen davranışları özellikle B.Şehirlerde daha çok karşılaşılan bir modeldir. Önümüzdeki seçimlerde yeniler de dahil olduğunda 29 ilimizde B.Şehir Belediye Başkanlığı seçimleri yapılacaktır. Ayrıca kanuni düzenlemesi yapılan ve TBMM’de büyük tartışmalara sebebiyet veren “Büyük Şehir Kanunuı” ‘na paralel olarak yapılacak alt düzenlemeler de önümüzdeki mahalli seçimlerde önemli olacaktır.

Yukarıda belirttiğim seçmen davranışları ve yeni Büyükşehir kanunu, siyasi partilerin ilgi sahasında olmalıdır. Bir siyasi partinin hedefi en yüksek oy oranını yakalamak olduğuna göre özellikle birden çok oyun kullanıldığı mahalli seçimlerde seçmen tercihlerinde homojenliği sağlaması için gerekli bütün çalışmaları yapması icap etmektedir. Bunu yaparken Belediye Başkanı, Belediye Meclis Üyesi ve İl Genel Meclisi Üyelerini belirlerken, tanınmışlık, dürüstlük, eğitim, bilgi birikimi v.b. hususlara muhakkak dikkat etmelidir.

Şimdi tekrar yukarıda YSK resmi web sayfasından aldığımız 2004 ve 2009 seçim sonuçlarının MHP açısından değerlendirmesine dönelim.

2004 mahalli seçimleri MHP’nin 2002 milletvekilliği seçimlerinde TBMM dışında kalmasından sonra yapılan ilk seçimdir ve Türkiye’nin DSP,ANAP,DYP gibi partileri siyaset dışına atmasından sonra MHP  küçülerek ama yine de TBMM’ne taşıyacağının ilk işaretinin verildiği bir seçimdir. Belediye Başkanlığı/Belediye Meclis Üyeliği/İl Genel Meclis Üyeliği seçimlerinde MHP Türkiye genel barajı olan %10’nu aşmıştır.

Ancak tablodan da görüleceği üzere 2004  B.Şehir Belediye Başkanlığı seçimlerinde aldığı oy oranı ise % 5,11 ‘dir. Bu sonuç bizim yukarıda belirttiğimiz B.Şehirlerde oy kullanan seçmen davranışını da açıkça göstermektedir.

2009 seçimlerinde ise MHP Belediye Başkanlığı/Belediye Meclis Üyeliği/İl genel meclis Üyeliği seçimlerinde ise oy oranını ortalama % 16’ya yükseltmiştir.

B.Şehir Belediye Başkanlığı seçimlerindeki oy oranını da 2004 seçimlerine göre 2,5 kat artırarak %12,37 oranına yükseltmiştir. Ancak B.Şehir oy oranı ile Belediye Başkanlığı oy oranı arasında %4 gibi ciddi bir sapma vardır.

Tabi ki her seçimin sonuçlarını kendi şartları içinde değerlendirmek gerekir. Ancak 2004 ve 2009 seçimlerin, MHP yönünden değerlendirdiğimizde yukarı doğru bir grafik izlemektedir. 2004 seçimlerinde hiç B.Şehir Belediye Başkanlığı kazanamayan MHP 2009 Mahalli seçimlerinde Türkiye’nin 5. Büyükşehri olan Adana İlinde seçim kazanmıştır. Yeni düzenleme ile B.Şehir statüsü kazanan Manisa ve Balıkesir illerinin MHP’li Belediye Başkanları tarafından yönetilmesi ve genel oy oranının yüksek olduğu Mersin ilinde  iddialı olması yukarı doğru olan grafiğinin devam edeceğini göstermektedir. Burada dikkat edilmesi gereken yeni B.Şehir kanununa paralel olarak seçim sisteminde yapılacak olan düzenlemelerdir. İl Genel Meclisinin kaldırılması ve yerine B.Şehir Belediye Meclis Üyeliği seçimlerinin sisteminin değiştirilmesi gibi.

MHP’nin mahalli seçimlerin karakteristik özelliklerini göz önünde bulundurarak özellikle İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere 29 B.şehir Belediye Başkanlığının bulunduğu illerde Belediye Meclis üyelerini belirlemekte çok hassas davranmak durumundadır. Zira gerek B.Şehir Belediye Başkanlıklarında gerekse Belediye Başkanlıklarında son kararı B.şehir Belediye Meclisi ve Belediye Meclisi vermektedir.

MHP Genel Başkanı Devlet BAHÇELİ, B.Şehir Belediye Başkanı adaylarını Ramazan Bayramından sonra açıklayacağını söylemiştir. Bu çok isabetli bir açıklamadır. Zira “Erken çıkan yol alır” 

Ataları 137 yıllık İstanbullu olarak, İstanbul için Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimleri ile ilgili değerlendirmeler ayrı bir yazı konusu yapılacaktır.