Belediyeler gibi BİT - Belediye İktisadi Teşekkülleri (Şirketleri) de kamu kaynağı kullanırlar. Yani belediyeler bu şirketlere kamu kaynaklarını sermaye olarak koyar, yetersiz kalırsa meclis kararı ile tekrar sermaye artışı yaparlar. Bu nedenle ŞEFFAFLIK ve HESAP VEREBİLİRLİK gereği 6102 sayılı TTK- Türk Ticaret Kanununa göre her yıl Faaliyet raporu hazırlayarak, web sitelerini tescil ettirip mali verilerini BTH- Bilgi Toplumu Hizmetleri başlığında ayrıca yayınlamak zorundadırlar. (BKNZ: İBB BELBİM AŞ örnektir.)

Kamu kaynağı söz konusu olduğunda kimsenin bana ne deme lüksü yoktur. Vatandaşa hizmet için kullanılması gereken kaynaklar, gereksiz girişimler için yapılan harcamalar ve kötü yönetim nedeniyle sürekli eksilen BİT sermayelerini takviye etmek için yapılan sermaye artışları adeta kara delik olmuştur. Biz belediye başkanı seçtiğimizi düşünürken sanki holding ve/ veya şirketler grubu başkanı seçiyoruz!

Ayrıca 5393 ve 5018 sayılı kanunlara göre de Faaliyet raporları içinde BİT'ler ve İştiraklerinin mali- çalışan bilgileri mutlaka olmalı. Sayıştay bu konularda sürekli uyarıyor. (BKNZ: https://abaybarsgogez.net/sayistay-ve-anayasa-mahkemesinin-bitlerde-ictihat-gibi-kararlari/)

Holding ve/ veya Şirketler grubu kadar BİT ve iştirakleri olan Belediyeler, her kurumsal Holding gibi bağlı kuruluşları ile birlikte Konsolide Bilançolar hazırlayıp kamuoyuyla paylaşmak, kaynaklarının yönetimden kaynaklanan sonuçlarını izlemek zorundadır. Sayıştay da kimi denetimlerinde "konsolide bilanço" hazırlanmamasından şikayetçidir.

Maalesef Belediye başkanlarının şirket kurma iştahı yüksek olsa da, şirketlerinin Bilanço ve Gelir Tablosu ile mizanlarını yayınlama iştahsızlığına şahit oluyoruz. "Kamuoyuna hesap vereceğiz" diye yola çıkıp, belediyenin duvarına Gelir- Gider listesi asanlar bile Faaliyet raporlarında (5393 ve 5018'e göre) ve web sitelerinde BİT'ler ile İştiraklerinden hiç bahsetmiyorlar. Dilim varmıyor ama sanırım birçok Belediye başkanı ile üst yöneticisinin web sitesinde nelerin eksik olduğundan haberi bile yok. Yayınlanan Faaliyet raporlarını okuyan belediye personeli sayısı ise yok denecek kadar az. Başka belediyelerin faaliyet raporlarını okuyup da eksikliklerini düzelten kaç sorumlu var? Kopyala yapıştır olarak hatalar sürekli devam ediyor. Faaliyet raporu formatı belli olmasına karşın, adeta belediye sayısı kadar farklı formatlarda hazırlanan raporlar var. Biraz izan ve sorumlulukla kendilerini geliştirme gayretinde neden bulunmazlar?

Linkini verdiğim hakem denetimli akademik makalem ile yüzde 90- 100 oranında sağlıklı verilerine ulaştığım ESKŞEHİR BB - İBB - ANTALYA BB - ADANA BB - BURSA BB - Büyükşehir Belediyeleri, Bağlı kuruluşları ile BİT'ler ve İştiraklerinin 2018 yılı ile 2021 yıllarının karşılaştırmalı mali analizini yaptım. Sanırım Türkiye'de ilk defa böyle bir çalışma yapılarak literatürde yer aldı. Biraz teknik olsa da belediye personeli içinde mutlaka okuyup yorumlayacak kişiler vardır mutlaka. Lütfen merak edip inceleyelim. Anlaşılmayan konu var ise geri dönüş yaparsanız mutlaka cevaplarım. (Dergi siyah/ beyaz olduğu için bazı renkli yazılar çıkmamış.)

https://journals.gen.tr/index.php/holistecon/article/view/2036

Çalışmamı 30 BB ve 51 İl Belediyesi olarak genişleterek sürdürüyorum. Hatta bu konuda bazı makaleler yazarak durumun vahametini zaman, zaman ortaya koymaya çalışacağım.

Bazı eksiklerine rağmen kitap çalışmam için yedi (7) BB ile ÇANAKKALE - KARAMAN - YALOVA - AKSARAY - KÜTAHYA - ERZİNCAN hariç 23 Büyükşehir ile 45 İl belediyesi şirketlerinin Bilanço - Gelir Tablosu - Personel sayıları hakkında bilgilere ulaşamadım. Bazı belediye, BB ve bağlı kuruluşlarının da web sitesinde 2018 yılı faaliyet raporları ve mali bilgileri eksik. Örneğin en az 10 şirketinin İstanbul Borsasına hemen girebileceği İBB, faaliyet raporunda şirketleri hakkında sadece GELİR- GİDER bilgilerini vermiş. KAP- Kamuyu Aydınlatma Platformu raporlarında ise her bir borsa şirketi için yatırımcılarını bilgilendirmek adına onlarca sayfa bilgi var oysa. Borsa şirketlerinde yatırımcılar hisse alanlar olsa da, BİT'lerde tüm vatandaşlardır. Çok daha titiz davranmak gerekmez mi? Üstelik yasal zorunluluk var..

Eksik olan bilgilerini daha sonra e-posta adresime göndererek tamamlayan Eskişehir BB, Aksaray Belediyesi ile kısmen paylaşan Antalya BB'ne teşekkür ediyorum. Personel sayıları içinde ENGELLİ, HÜKÜMLÜ/ TERÖR MAĞDURU ve Aile Bakanlığı yurtlarında kalan çocuklardan istihdam edilenler de olmalı. Bu kişilerin çalıştırılmasında eksiği/ ihmali olanlar (Personel şirketi yöneticileri dahil), 2023 yılında kişi başı her ay 13.131 TL ceza ödeyecek. Görevden ayrılsalar da arkalarından gelir ve hesaplarına ileride haciz konur.

Bilgiler bana ulaştığında 30 BB ve 51 İl belediyesinin 2018 ve 2021 yılları performansları kitap olarak yayınlanacak. Göndermeyenler varsa belediye ve şirket isimlerini kitapta paylaşacağım.

Bazı belediyeler ve BİT yöneticilerinden aldığım cevaplarda "Her sene Sayıştay ve Çevre, Şehircilik ve İklim değişikliği Bakanlığına gönderiyoruz, oradan temin edin" yaklaşımı kabul edilemez. Bu kurumlar şirket veya belediye bazlı değil toplu rapor yayınlıyorlar. Hiçbir raporda BİT sayısı yok. Yani kesin olarak ifade edeyim ki, her iki kurum da tüm belediyelerdeki BİT ve iştirak sayılarına sahip değildir. Bence 696 KHK çerçevesinde kurulan en az 1.500 Personel AŞ/ Ltd. Şti. olmak üzere Türkiye'de yaklaşık 4.000 civarı Belediyeler- İl Özel İdare- Mahalli İdare Birlikleri BİT'i var. Bütçe içi işletmeler ile bölgelerindeki OSB müteşebbis heyetlerine aktarılan kamu kaynakları ise neredeyse hiç konu edilmemektedir.

Özellikle ŞEFFAFLIK ve HESAP VEREBİLİRLİK konusunda çok titiz olduğunu gördüğüm ANKARA ve İZMİR BB şirketlerinin Sayıştay raporlarından edindiklerim hariç çoğunun, defalarca yazışmamıza rağmen Bilanço ve Gelir tabloları ile Personel sayılarına ulaşamamak beni hayal kırıklığına uğrattı.

Mücadeleden vazgeçmeyeceğim. Gerekirse Basın ve Medya kuruluşları aracılığıyla da taleplerimi duyurmaya çalışacağım. Hatta kendilerinden özellikle bu konuyu gündeme almalarını istirham ediyorum. Çünkü taleplerim KVKK- Kişisel Verileri Koruma Kanunu'na aykırı olmayıp, aksine kanunlarla öngörülmüş, kamuya açıklanması zorunlu bilgilerdir. Kimse sorumluluktan kaçamaz.

Bu düşüncelerle örnek olarak akademik makalede çerçevesini çizdiğim çalışmamı, Bütçe ve gerçekleşen Gelir- Gider - İnsan kaynakları - Borçlar - Banka kredileri - Dış borçlar - Faaliyet alacakları vb. birçok başlıkta çok daha geniş olarak ele alacağım kitabım için yardımlarınızı talep ediyorum. Böylelikle sorunların tespiti ve çözümünde karar alıcılar ile siyasetçilere daha net veriler sunabileceğimizi düşünüyorum. Saygılarımla...