Migren nasıl teşhis edilir?
 

Teşhiste baş ağrısı tek başına yeterli değil. Çünkü migrene benzeyen ağrı bir beyin tümöründe de bir kazada da ortaya çıkabiliyor. Yine bu tip bir ağrı kafanın bir yere çarpılması sonucunda meydana gelebilir. Bu nedenle ağrıya eşlik eden birtakım bulgular olmalı. Ağrının başın yarısında görülmesi, ışıktan rahatsız olma, bulantı gibi. Bu ağrının zaman zaman tekrarlaması da tanıyı koymaya yardımcıdır. Hasta ‘rüzgarlı havada, fazla uyuduğumda baş ağrım artıyor’ diyorsa migren tanısı rahat konulabilir. Daha sonra nörolojik olarak sağlam olduğundan emin olmak için hastayı muayene ederiz. Muayenede felç gibi bir bulgu tespit etmemeyi ümit ederiz. Eğer böyle bir şey bulursak migren tanısı koymaktan uzaklaşırız.

- Peki teşhis zor mu?

Migren tanısı gerçekte olduğundan daha az oranda konuluyor. Bunun önemli bir nedeni migrenin başka hastalıklarla karıştırılabilmesi. Mesela migren atakları sırasında tansiyon sıklıkla yükselebilir. Eğer ölçümlerde tansiyon yüksek bulunduysa hemen tansiyonun baş ağrısı yaptığı düşünülür. Elbette tansiyon da baş ağrısı yapabilir ama migrenlilere çoğu zaman yanlış olarak bu tanı konulur.

- Ayırıcı tanı nasıl yapılıyor?

Tansiyonu yükselen ama migren şüphesi taşıyan birine mesela migren tedavisinde etkili bir epilepsi ilacı verdiğimizde görüyoruz ki, hastanın ağrıları kayboluyor. Bu ilaçların yüksek tansiyon üzerinde herhangi bir etkisi olmadığı için hastanın migreninin olduğunu anlarız.

- MR ya da EEG gibi tetkiklerin migren tanısında yeri var mı?

Migren hasta öyküsünün dinlenmesiyle konulan bir hastalık. Bu tür yardımcı incelemelerin migrende yeri yok, ancak MR ve EEG hastalardan sıklıkla isteniyor. Özellikle EEG yani beyin elektrosu ülkemizde çok yaygın kullanılıyor. Oysa EEG sara için kullanılan bir inceleme tetkikidir. Eğer 50 yaşın üstünde birinde baş ağrısı çıkmışsa uygun bir tetkik, yapılabilir. Çünkü bu, beyin suyunda bir basınç, tümör, apseden kaynaklanabilir. Eğer kanser hastalarında günün birinde baş ağrısı ortaya çıkıyorsa yine bu tetkikler istenmeli. Çünkü kanser beyne sıçramış olabilir. Ayrıca yakın zamanda ortaya çıkmış, her gün olan bir ağrı varsa tetkike ihtiyaç duyulur.

- Peki kafa travmalarında bu yöntemler gerekli mi?

Kafa travmalarından sonra ortaya çıkan ağrı ne tür olursa olsun tetkik istenmeli. Mesela kaza geçirdikten sonra kafasını yere çarptıysa ve ağrı bu kazadan sonra ortaya çıktıysa kanama, hasar gibi risklere karşı mutlaka tetkik isteriz. Bir de egzersizle ortaya çıkan bir baş ağrısı tipi var. Baş ağrısı cinsel ilişkiyi takiben ortaya çıkıyorsa, bu durum bizi ileri tetkikler yapmaya yönlendirir.

Cinsel ilişki veya egzersizle ortaya çıkan baş ağrılarında beyinde damar balonlaşmasından şüpheleniriz. Ama egzersizle veya cinsel ilişki sırasında ortaya çıkan masum baş ağrıları da vardır. Bunlar masum ama çok ağrı ve acı verici ağrılar. Kişiyi cinsel yaşamdan uzaklaştıracak boyutta olmakta çoğu zaman. Oysa bunların tedavisi oldukça kısa sürede sonuç vermekte ve de oldukça da basit.

Baş ağrısı tamamen ortadan kaldırılabilir

- Migren tedavi edilebilir mi?

Kişinin bir özelliği olduğu için migren değil ama ağrılar tümüyle ortadan kaldırılabilir. Hayat kalitesini bozmayacak aşamaya getirilebilir. Hastaların belki yüzde 95’inde bu şekilde bir düzelme sağlayabiliriz. Eğer, ’Migren ömür boyu geçmez’ yanıtını alırsanız, bunun peşine düşün. Migren çoğu kez başarıyla tedavi edilebilen bir hastalık. Migren iki şekilde tedavi ediliyor. Bir, migren atağı geldiğinde ağrıyı durdurma tedavisi. İki, migren krizleri gelmesin diye yapılan önleyici tedavi.

- Atak tedavisi nasıl yapılıyor?

Hastaların baş ağrıları ilaçlarla geçirilir. Atak tedavisinde romatizma ilaçları, içinde ergotamin bulunan ilaçlar kullanılıyor. Bu ilaçların bağımlılık ve damar tıkanıklığı yapma ihtimali var. Bir de triptanlar denilen, migrene özel yeni nesil ilaçlar kullanıyoruz.

- Basit ağrı kesiciler atağı geçirir mi?

Pratikte bunların migren tedavisinde yeri yok. Ancak bazen hastanın ağrısı çok basit bir ağrı kesiciyle geçebilir. Ama migren ağrıları hastaların yüzde 20-30 kadarında yalancı ilaçlarla da geçer. Dolayısıyla basit ağrı kesicilerin tedavi etme oranı yalancı ilaçlardan daha fazla değil. Bu yüzden migren tedavisinde kullanılan ilaçların güçlü ağrı kesiciler olması gerekiyor. Çok şiddetli migren ataklarında ağrılar ancak ergotamin ve triptanlar dediğimiz ilaçlarla geçirilir.