30 Ağustos – 2 Eylül 2016 tarihleri arasında (UKKSA) Datça Uluslararası Knidos Kültür Sanat Akademisi Çalıştayına katıldım. Etrafımda 600, 700, 800 yıllık zeytin ağaçları vardı. Hatta bazıları 1000 yıllıktı. Dile kolay, yazması ne kadar kolay, düşünün bir an 1000 yıl önce dikilen zeytin ağaçları. Osmanlı İmparatorluğundan önce dikilmiş.

Zeytin ağaçlarının mitolojik geçmişini incelerken çok değişik öykülerle karşılaştım. Bana çok ilginç geldi sizlerle de paylaşmak istedim. Umarım siz de beğenirsiniz….

Nuh tufanı ve zeytin..

Eski Ahit'te yer alan efsanelerden biri, Hazret-i Nuh ve tufandan söz eder. Yarattığı âdem oğlunun yeryüzüne kötülük tohumları saçtığını gören Tanrı, onu bir tufanla cezalandırmaya karar verir. Ve Hazret-i Nuh'a bir gemi yapmasını, bu gemiye her temiz hayvandan erkek ve dişi yedişer, her temiz olmayan hayvandan erkek ve dişi ikişer ve kuşlardan da erkek ve dişi yedişer tane almasını söyler. Ardından büyük tufan başlar, Hazret-i Nuh ve gemisindeki canlılar hariç, yeryüzü üzerinde yaşayan her şey silinir. Tufan durulduğu zaman Hazret-i Nuh, suların çekilip çekilmediğini anlamak için geminin penceresinden bir güvercin salar. Sular çekilmediği için güvercin gemiye döner. Hz. Nuh, yedi gün sonra güvercini tekrar salar. Güvercin bu sefer, ağzında yeni koparılmış zeytin yaprağıyla gelir. O zaman Nuh, suların yeryüzünden çekildiğini anlar. Ağzında zeytin yaprağı tutan güvercin, o günden bu güne, ümidin ve barışın simgesi olur. Tufanın yok edici gücüne karşı direnen zeytin ağacı ise ölümsüzlüğün.

Eski Ahit: "Refahın ve bolluğun sembolü zeytin"

Eski Ahit'e göre zeytin, refahın ve bolluğun sembolüdür. Ve yalnız Eski Ahit değil, tüm kutsal kitaplarda zeytin ağacı kutsallığın, bolluğun, adaletin, sağlığın, gururun, zaferin, refahın, bilgeliğin, aklın, arınmanın ve yeniden doğuşun, kısaca insanlık için en önemli erdem ve değerlerin sembolüdür.

Hakimler Kitabı: Ağaçların kralı

Hâkimler Kitabı'nda geçen bir öykü, ağaçların kendilerine kral seçmek için ilk olarak zeytin ağacına başvurduklarından söz eder: "Vaktiyle ağaçlar, kendilerine kral seçmek için gittiler ve zeytin ağacına dediler: Bize kral ol. Ve zeytin ağacı onlara dedi: Allah'ın ve insanın bende sena ettikleri (övdükleri) yağımı bırakayım ve ağaçlar üzerinde sallanmaya mı gideyim?" Zeytin ağacından "hayır" yanıtını alan ağaçlar, daha sonra incir ve asmaya giderler. Ancak incir ve asma da, aynı gerekçeyle kral olmayı reddederler. Hâkimler Kitabı'ndaki öyküden, ağaçların kendilerine kral olarak karaçalıyı seçtiklerini ve karaçalının da krallığı kabul ettiğini öğreniriz...

Bu öyküler güzel... okurken insana keyif veriyor. Ancak insanlığın ilk tarihinden binlerce yıldan beridir var olan ve kutsal kabul edilen zeytin ağacının şu yaşadığımız son günlerde "Yahudi ağacıdır" diyerek köklenmesini ve kesilmesini için acıyarak ve öfkeyle izliyorum...  

Hikmet ÇETİNKAYA